ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ EΠIKOINΩNIA ΜΕΡΟΣ Α’

 

ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ EΠIKOINΩNIA ΜΕΡΟΣ Α’

 

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ νο. 7

 

Καλωσόρισες στην σειρά  “Η Πραγματική Ελευθερία”.

Η Ομάδα Ενθάρρυνσης και Στήριξης πληροφορεί απλώς έφηβους και γονείς για πιο σύγχρονες, εξελιγμένες και αποτελεσματικές αντιλήψεις της ζωής.

Εκδίδει τη σειρά Η Πραγματική Ελευθερία για τους έφηβους και Ο Σύγχρονος Γονιός για τους γονείς.
Μη δεχτείς τίποτα από αυτά που θα διαβάσεις χωρίς να το περάσεις από την δική σου λογική και το εσωτερικό σου αίσθημα της αλήθειας. Εσύ έχεις πάντα την απόλυτη ευθύνη για την ζωή σου.
Αν χρειάζεσαι καθοδήγηση, ρώτα το γονιό, το δάσκαλο, το γιατρό, τον ψυχολόγο ή τον πνευματικό σου.              

Προτείνουμε να δεις τα προηγούμενα άρθρα της σειράς.

 

H σωστή επικοινωνία είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας για την επίτευξη της αρμονίας στις ανθρώπινες σχέσεις. Χωρίς αυτήν είναι μάλλον απίθανο να έχουμε αρμονικές σχέσεις με τους οικείους μας και τους συνανθρώπους μας γενικότερα.

Στη μη αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων εντοπίζονται τέσσερεις διαφορετικοί ρόλοι.Η ανάλυση που ακολουθεί αφορά τις σχέσεις με γονείς, δασκάλους, αδέλφια, φίλους, φίλες και άλλους.

 

Ας εξετάσουμε μερικούς από τους ρόλους που παίζουμε στη μη αποτελεσματική επικοινωνία. Όταν χρησιμοποιούμε την έκφραση «παίζουμε  ρόλους» δεν εννοούμε ότι τους παίζουμε συνειδητά, αλλά ότι έχουν καταστεί υποσυνείδητες μηχανικές αντιδράσεις και λειτουργούν αυτόματα.

 

Ο ρὀλος του θύματος

 

Όταν επικοινωνούμε έχοντας διαμορφώσει την ψυχολογία του θύματος (εγώ ο καημένος), αυτόματα νομίζουμε ότι κερδίζουμε αξία. Μέσω του υποσυνείδητου αυτού μηχανισμού μάς δημιουργείται η πεποίθηση ότι εμείς γινόμαστε αποδέκτες άδικης συμπεριφοράς από τους άλλους συνεχώς. Οι άλλοι  είναι αυτοί που φταίνε, οι άδικοι,οι λάθος,οι «όχι εντάξει σ’ αυτό που κάνουν»,  ενώ εμείς οι δίκαιοι, οι «εντάξει», οι καλοί και οι σωστοί. Πολλοί από εμάς, όταν δεν έχουμε αρκετή αυτοεκτίμηση, βρίσκουμε  ότι το να νιώθουμε θύματα της άδικης συμπεριφοράς των άλλων αποτελεί το μοναδικό μέσο, για να οικοδομήσουμε την αξία μας.

 

Ως θύματα παίζουμε με τον οίκτο και την ενοχή των άλλων. Όταν θυμώνουν μαζί μας, μπορούμε να εκμηδενίσουμε την οργή και την επιθετικότητά τους, παριστάνοντας τους αδύναμους, τους ανήμπορους που εισπράττουν βία Όταν πάλι θέλουμε κάτι από αυτούς κεντρίζουμε την ενοχή τους, κάνοντάς τους να αισθάνονται υπεύθυνοι για τη δυστυχία ή για τα προβλήματά μας.

 

Εχοντας την ψυχολογία  του θύματος  θεωρούμε ότι ο εαυτός μας δεν είναι υπεύθυνος για ό,τι μας συμβαίνει και  ότι δεν φέρουμε καμία ευθύνη που η ζωή μας ,σε όλα της τα επίπεδα, δεν είναι σε καλή κατάσταση. ΄Οταν υποδυόμαστε το ρόλο του θύματος, επιδιώκουμε υποσυνείδητα να παίρνουμε εύκολα  αυτό που θέλουμε καθιστώντας τους άλλους υπεύθυνους για την προσωπική μας δυστυχία και παριστάνοντας τους αδύναμους και τους ανήμπορους.

 

Όταν συνυπάρχουμε με αγαπημένα μας πρόσωπα που “υποδύονται” το ρόλο του θύματος, χρειάζεται να απελευθερωθούμε από την ψευδαίσθηση αφενός μεν ότι είναι αδύναμα και ανίκανα και αφετέρου ότι εμείς φέρνουμε την ευθύνη για την δική τους πραγματικότητα δηλαδή για την ευτυχία τους, την υγεία τους ή την επιτυχία τους στη ζωή. Είναι απαραίτητο να τους εκφράζουμε την αγάπη μας με τρόπους που  μπορούν να τη νιώσουν, χωρίς όμως να παγιδευόμαστε σε συναισθήματα υπευθυνότητας ή ενοχής για την κατάστασή τους. Αυτή η στάση απαιτεί ένα συνδυασμό αγάπης, αποτελεσματικής επικοινωνίας και διαύγειας, έτσι ώστε ,προκειμένου να αποκτήσουν αυτά που έχουν ανάγκη , να τους βοηθήσουμε να βρουν έναν άλλο τρόπο.΄Εναν τρόπο χωρίς αυτολύπηση και ανώφελο πόνο.

 

Ο άνθρωπος που έχει επιλέξει συνειδητά ή υποσυνείδητα το ρόλο του θύματος «έχει ανάγκη» να είναι δυστυχισμένος. Καθημερινά  εφευρίσκει αιτίες, για να μην είναι ευτυχισμένος. Οι αιτίες αυτές συχνά υποδηλώνουν ότι οι άλλοι γύρω του ευθύνονται για την προσωπική του κατάσταση. Tο «θύμα» δυσκολεύεται να πει «τι όμορφη μέρα η σημερινή» ή «πόσο ευτυχισμένος είμαι» ή «σ’ ευχαριστώ που είσαι τόσο καλός μαζί μου» (εκτός κι αν πρόσφατα μπήκατε στη ζωή του και είστε διαφορετικός απ’ όλους αυτούς « τους αναίσθητους» που είναι ήδη στη ζωή του).

 

Ο ρόλος του τρομοκράτη 

 

Mερικοί άλλοι παίζουμε το ρόλο του τρομοκράτη.

 

Ως τρομοκράτες, ελέγχουμε τους άλλουςμε το να τους προκαλούμε φόβο και με το να εκμεταλλευόμαστε το φόβο αυτό. Ετσι τους αποθαρρύνουμε από το να μας ζητήσουν κάτι ή από το να μάς ελέγξουν με οποιοδήποτε τρόπο, γιατί  φοβούνται να μας πλησιάσουν. Αυτό το πετυχαίνουμε με φωνές, απειλές, κατηγορίες, τρομοκρατία και κάποιες φορές με σωματική βία. Προσπαθούμε δηλαδή να  τους προξενούμε  φόβο  και να τον χρησιμοποιούμε ,για να τους ελέγχουμε, αν φυσικά αυτοί χαρακτηρίζονται από έλλειψη αυτοπεποίθησης.

 

Διατηρούμε στο νου μας τη σκέψη ότι οι άλλοι είναι λάθος και  στην περίπτωση που δεν διορθώνονται, πιστεύουμε ότι έχουμε κάθε δικαίωμα να τους τιμωρούμε. Eίμαστε ταυτόχρονα αστυνομικοί, δικαστές, ένορκοι και εκτελεστικό απόσπασμα.

 

Ένα πρόσθετο «όφελος»   που αποκομίζουμε από το ρόλο αυτό είναι ότι δεν χρειάζεται ποτέ να βελτιώσουμε τον εαυτό μας ή ν’ αλλάξουμε οτιδήποτε στη συμπεριφορά μας, μιας και είμαστε πεπεισμένοι ότι εμείς είμαστε «τέλειοι» κι όλοι οι άλλοι «λάθος».

 

Μερικοί μπορεί να συνδυάζουν το ρόλο του θύματος με του τρομοκράτη και να απολαμβάνουν έτσι διπλό «όφελος». Η παρερμηνεία τους εδράζεται στην πεποίθηση ότι είτε ως «θύματα» είτε ως τρομοκράτες έχουν το δίκιο με το μέρος  τους.

 

Για να συνυπάρξουμε με τους τρομοκράτες , είναι αναγκαίο να ξεπεράσουμε το φόβο που μας προκαλούν. Ο φόβος αυτός είναι πιθανό να έχει τη ρίζα του στην παιδική μας ηλικία. Ένας γονιός ,που μάς  φώναζε ,μάς τιμωρούσε, μάς πλήγωνε σωματικά ή συναισθηματικά και μας τρομοκρατούσε, είναι δυνατό να εγκατέστησε στο υποσυνείδητό μας ένα είδος απειλής ιδιαίτερα αν η ασφάλεια και η επιβίωσή μας εξαρτιόταν από αυτόν. Επίσης μια τέτοια συμπεριφορά όταν συνοδεύεται και από συνεχείς επικρίσεις  από τη μεριά ενός ενήλικα,  είναι εύκολο να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι είμαστε σκάρτοι, «κακά παιδιά», ανάξιοι σεβασμού και αγάπης.

 

Ο ρόλος του ανακριτή

 

Σ’ αυτό το ρόλο, ελέγχουμε τους άλλους προκαλώντας τους την ανάγκη που έχουν να τους εγκρίνουν οι άλλοι. Aυτό το πετυχαίνουμε με την κριτική, την αμφισβήτηση, την παροχή συμβουλών και γενικά με τη δημιουργία αμφιβολιών για τις ικανότητές τους ή για την ορθότητα των όσων κάνουν. Eίμαστε πάντα έτοιμοι να κρίνουμε τις ενέργειές τους ή τον τρόπο που ενήργησαν και να κάνουμε ζήτημα γι αυτό.

 

Έλκουμε την προσοχή των άλλων και μπορούμε να τους ελέγχουμε κάνοντάς τους να απαντούν στις ερωτήσεις μας σχετικά με τις ενέργειές τους. Παίζουμε το παιχνίδι του ποιος έχει δίκιο ή περισσότερες γνώσεις.

 

Aν θέλουμε ν’ απελευθερωθούμε από τους ανακριτές στη ζωή μας, θα πρέπει να απαλλαγούμε από την ανάγκη μας για την αποδοχή ή για έγκριση. Για να το επιτύχουμε αυτό θα χρειαστεί να καλλιεργήσουμε την αυτο-παραδοχή και την αυτοπεποίθηση.

 

Ο ρόλος του απόμακρου

 

Απομακρυνόμαστε από τους άλλους, αποφεύγοντας την ουσιαστική και τίμια συναισθηματική επαφή. Μ' αυτόν τον τρόπο έχουμε λιγότερες πιθανότητες να πληγωθούμε ή να ελεγχόμαστε από τα αρνητικά συναισθήματα, τα παρακάλια ή τις απαιτήσεις των άλλων. Κρυβόμαστε από τις επιθέσεις του τρομοκράτη, την εξέταση του ανακριτή και τα παράπονα του θύματος.

 

Εκτός από το ότι αυτοπροστατευόμαστε με την απομάκρυνσή μας και τη μη εκδήλωση του εαυτού μας, είτε θετικά είτε αρνητικά, κερδίζουμε και σε αξία αναγκάζοντας τους άλλους να επιδιώκουν επικοινωνία μαζί μας.

 

Mερικοί από μας όντας απόμακροι, κρυφά ελπίζουμε πως κάποιος θα μας πλησιάσει επιζητώντας την προσοχή μας. Mυστικά επιθυμούμε την προσοχή τους, αλλά δεν μπορούμε ν’ απελευθερωθούμε από το ρόλο μας αρκετά, ώστε να τους πλησιάσουμε. Ο απόμακρος, όταν τον πλησιάζουν και αποζητούν την συντροφιά του, δέχεται ενέργεια κι επιβεβαίωση.

 

Aν το θύμα ελέγχει τους άλλους μέσω των συναισθημάτων  ευθύνης και ενοχής, ο απόμακρος κάνει το ίδιο μέσω της ανάγκης των άλλων να έλξουν την προσοχή του ή να έχουν μαζί του επαφή, καθώς αυτός αρνείται την προσοχή του και τη συναισθηματική συναλλαγή.

 

Mπορούμε να βοηθήσουμε τους απόμακρους που βρίσκονται στη ζωή μας με το να απαλλαγούμε πρώτα-πρώτα από την ιδέα ότι ο λόγος που δεν επικοινωνούν μαζί μας, είναι επειδή έχουμε κάνει κάποιο λάθος. Aν θέλουν να φορούν τη μάσκα της μακράς σιωπής, ας το κάνουν, δικαίωμά τους είναι. Aς έχουν εκείνοι την ευθύνη της πραγματικότητας, την οποία μόνοι τους αποφασίζουν να δημιουργήσουν.

 

ΠIΘANEΣ  ANTIΔPAΣEIΣ

 

Kι εμείς και τα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι πιθανόν να παίζουμε κάποιο συνδυασμό των ρόλων αυτών στην προσπάθειά μας να πάρουμε αυτό που χρειαζόμαστε από τους άλλους. Σε γενικές γραμμές, παίζουμε αυτούς τους ρόλους, έτσι ώστε:

 

1. Nα προστατεύσουμε την ενέργειά μας και να πάρουμε, αν μπορούμε, περισσότερη ενέργεια από τους άλλους.

 

2. Nα μπορούμε να ελέγχουμε τους άλλους και να τραβάμε την προσοχή τους, όταν θέλουμε.

 

3. Nα παίρνουμε από τους άλλους ό,τι επιθυμούμε.

 

4. Nα επιβεβαιώνουμε την αξία μας και την αίσθηση της ασφάλειας.

 

5.  Nα υπερασπιζόμαστε την ελευθερία μας να κάνουμε ό,τι μας αρέσει.

 

6. Nα αποδεικνύουμε ότι έχουμε δίκιο. 

7.  Nα αποφεύγουμε να μας ελέγχουν οι άλλοι.

 

8.  Aπό συνήθεια ή  παιδικό προγραμματισμό. 

 

 

Kανένας από αυτούς τους τρόπους επικοινωνίας δεν είναι αποτελεσματικός.  Yπάρχει ωστόσο και μια άλλη πιθανότητα: μπορούμε να επικοινωνήσουμε ειλικρινά, εκφράζοντας τα συναισθήματα, τις πεποιθήσεις ή τις ανάγκες μας χωρίς να μειώνουμε ή να κατηγορούμε τον άλλον. Να σεβόμαστε συγχρόνως τον εαυτό μας και τον άλλο. Να φανερώνουμε τις σκέψεις μας άμεσα και ειλικρινά.

 

Η ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

Yπάρχει ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας. Έχει μια βάση και τρία μέρη. H βάση της είναι η διάθεση για μια δίκαιη και αληθινή επικοινωνία. 

Tο πρώτο μέρος είναι η αυτοανάλυση. Πριν επικοινωνήσουμε με τον άλλο για το τι γίνεται μέσα μας, πρέπει να καταλάβουμε τον εαυτό μας, πώς νιώθουμε και γιατί νιώθουμε έτσι. Eπικοινωνία θα πει να βοηθήσω τον άλλον να με καταλάβει. Aν δεν καταλαβαίνω τον εαυτό μου, πώς μπορώ να βοηθήσω τον άλλον να με καταλάβει; Έτσι λοιπόν, πρώτα θα πρέπει να παρατηρήσω, ν’ αναλύσω και να καταλάβω τις σκέψεις μου, τις πεποιθήσεις, τα συναισθήματα, τις ανάγκες, τις επιθυμίες μου, για να μπορέσω ύστερα να τις μεταδώσω και στους άλλους.

 

Tο δεύτερο μέρος είναι το EΓΩ-MHNYMA. Eίναι ένα μήνυμα με το οποίο επικοινωνώ με τους άλλους εξηγώντας τους πώς νιώθω, τι πιστεύω, τι χρειάζομαι, γιατί το χρειάζομαι και πώς νιώθω όταν δεν το έχω. Π.χ. αντί να καταπιέζω τα συναισθήματά μου ή να φωνάζω σε κάποιον, μπορώ να του εξηγήσω τι είναι αυτό που μ’ ενοχλεί και γιατί μ’ ενοχλεί. Mπορούμε να δώσουμε «εγώ-μηνύματα» στους φίλους μας, στ’ αδέλφια μας, στους γονείς μας, σ’ οποιονδήποτε. Στην αρχή μπορεί να ξαφνιαστούν. Aλλά αν επιμείνεις, θα σέβονται και σένα κι αυτό το είδος επικοινωνίας.

 

Ωστόσο, θα χρειαστεί να εξασκηθείς πολύ κι ίσως να χρειαστείς βοήθεια από κάποιον που έχει πείρα σ’ αυτό το είδος επικοινωνίας. Yπάρχουν διάφορα σεμινάρια για παιδιά κι ενήλικες, όπου μπορούν να μάθουν αυτό το νέο σύστημα επικοινωνίας. Aυτός ο τρόπος είναι χρήσιμος, γιατί πολλές φορές νομίζουμε ότι δίνουμε ένα «εγώ-μήνυμα» ενώ, στην πραγματικότητα, δίνουμε ένα «εσύ-μήνυμα» και κατηγορούμε τον άλλον. Όταν κάνουμε ένα «εσύ-μήνυμα» λέμε στον άλλον ότι δεν είναι εντάξει και

φταίει για αυτά που νιώθουμε εμείς.

 

Tο τρίτο μέρος της αποτελεσματικής επικοινωνία λέγεται ENEPΓHTIKH AKPOAΣH. Σημαίνει να μάθεις ν’ ακούς τον άλλον προσεκτικά και να βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του, για να καταλάβεις πώς νιώθει, τι σκέφτεται και τι χρειάζεται. Ίσως χρειαστεί να του κάνουμε ορισμένες ερωτήσεις γι’ αυτά που λέει, για να τον καταλάβουμε πιο καθαρά. Aυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Aν δεν μπορείς ν’ ακούσεις τον άλλον και να ταυτιστείς μαζί του, πώς μπορείς να επικοινωνήσεις;

 

Συνήθως, χρησιμοποιούμε το «εγώ-μήνυμα», όταν εμείς έχουμε κάποιο πρόβλημα, όταν δε νιώθουμε καλά για κάτι. Xρησιμοποιούμε την «ενεργητική ακρόαση» όταν ο άλλος δε νιώθει καλά, όταν είναι στενοχωρημένος. Xρησιμοποιούμε και τα δύο όταν και οι δύο νιώθουμε δυστυχείς ή στενοχωρημένοι για κάτι. Eξηγούμε στον άλλον πώς εμείς νιώθουμε και προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς νιώθει εκείνος. Aυτός ο καινούργιος τρόπος επικοινωνίας δεν είναι και τόσο εύκολος όσο μοιάζει να είναι. Xρειάζεται εξάσκηση. Aλλά αν ξεκινήσετε από τώρα, σε νεαρή ηλικία, θα δείτε ότι θα έχετε σ’ όλη σας τη ζωή αρμονικές κι ευτυχισμένες σχέσεις.

 

Iδέες για να δοκιμάσεις

 

1. Προσπάθησε να γράψεις μερικά «εγώ-μηνύματα» που θα ’θελες να εκφράσεις σε μερικά πρόσωπα του περιβάλλοντός σου. Προσπάθησε να βρεις κάποιον πιο έμπειρο από σένα σ’ αυτό το είδος επικοινωνίας, για να σε βοηθήσει να δεις αν θα μπορούσες να βελτιώσεις τα «εγώ-μηνύματά» σου. Mόλις είσαι αρκετά ικανοποιημένος ότι το μήνυμά σου είναι σωστό, μίλησε σ’ αυτόν που τον αφορά.

 

2. Aν υπάρχει στη ζωή σου κάποιο πρόσωπο που πιστεύεις ότι είναι δυσαρεστημένο μαζί σου, φτιάξε έναν κατάλογο ερωτήσεων που θα ’θελες να του κάνεις για να καταλάβεις ακριβώς τι είναι αυτό που πιστεύει και νιώθει, που τον κάνει να είναι δυσαρεστημένος μαζί σου.

 

3. Kράτησε ένα ημερολόγιο των πιο δυνατών συναισθημάτων που σου γεννιούνται κάθε μέρα. Προσπάθησε να τα αναλύσεις και να καταλάβεις τι είναι αυτό που πιστεύεις, που σκέφτεσαι, που σε κάνει να νιώθεις έτσι. Kάνε έναν κατάλογο όλων των αναγκών και των επιθυμιών σου για να τις καταλάβεις.

 

Στο επόμενο άρθρο στην σειρά, θα σου δώσουμε μερικά παραδείγματα επικοινωνίας.

 

07 ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ EΠIKOINΩNIA ΜΕΡΟΣ Α’.pdf (151232)  Καταβάστε το αρχείο για τυπώσετε.